Gospodarka o obiegu zamkniętym – czym charakteryzuje się gospodarka cyrkularna?

Jeśli ciekawi cię to, jak rozwijać biznes neutralny klimatycznie, zapraszamy do zapoznania się z odcinkiem podcastu Przyspiesz biznes, w którym rozmawiamy z dr. hab. inż. prof. Wyższej Szkoły Bankowej Adamem Jabłońskim.

Zacznijmy od tego, że jeszcze do niedawna światowa gospodarka opierała się głównie na modelu linearnym, co oznacza, że najpierw wydobywa się surowce, następnie je przetwarza, wprowadza do obiegu, aby potem się ich pozbyć, gdy są już nienadające się do wykorzystania. Takie działania powodują nadmierną eksploatację środowiska i generują mnóstwo odpadów – dla przykładu w samej Unii Europejskiej w roku 2016 wyprodukowano 2,5 mld ton odpadów. Ponadto, emisja dwutlenku węgla, która pochodzi ze spalania paliw kopalnych, ma destrukcyjny wpływ na nasz klimat.

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ), o której mówi się także gospodarka obiegu zamkniętego, gospodarka cyrkularna czy gospodarka okrężna, to nowe podejście do produkcji i konsumpcji, które priorytetowo podchodzi do kwestii pozytywnego (lub choćby neutralnego) wpływu na klimat.

Celem gospodarki o obiegu zamkniętym jest unikanie tworzenia odpadów, czyli takie zarządzanie cyklem produkcyjnym, które zakłada ponowne wykorzystanie zasobu poprzez powtórne włączenie go do obiegu, bądź w ostateczności jego przetworzenie (recykling). Najogólniej rzecz ujmując – kiedy kończymy używanie jakiegoś produktu, dajemy mu kolejne życie, udostępniając do ponownego wykorzystania. W systemie cyrkularnego zarządzania zarówno surowcami, jak i odpadami, ważna jest tzw. hierarchia 3xR – anglojęzyczne reduce, reuse, recycle, które tłumaczymy jako redukuj, używaj ponownie, poddawaj recyklingowi.

Wyzwaniem gospodarki cyrkularnej jest zatem tworzenie obiegów zamkniętych w biznesie, gdyż jeden produkt może być jednocześnie odpadem w jednym przedsiębiorstwie, ale także wartościowym elementem w drugim. Zamykanie obiegu zasobów pozwala także na niezależność energetyczną – dzięki niemu nie jesteśmy zależni od energii dostarczanej z zewnątrz, co ma także ogromny wpływ na jej koszty. Korzystanie z odnawialnych źródeł energii to jeden z filarów GOZ.

Gospodarka okrężna ukierunkowana jest przede wszystkim na to, że system krąży wokół systemu w układzie gospodarki permanentnie odnawialnej. Jednocześnie to powoduje obniżenie kosztów funkcjonowania organizacji i bezpośredni wpływ ekologiczny, a konkretnie uzyskiwanie efektywności ekologicznej, co de facto z jednej strony obniża negatywny wpływ na środowisko naturalne, a w konsekwencji pozytywnie ma wpływać na zmiany klimatyczne – mówi prof. Adam Jabłoński.

Wprowadzanie procesów, które pozwalają na powtórne wykorzystywanie różnych zasobów i odnajdywanie rozwiązań, które będą łączyć firmy w modele cyrkularne, to działania, które od kilku lat są podejmowane przez organy administracyjne. Unia Europejska wprowadziła pierwszy plan działania dotyczący gospodarki obiegu zamkniętego w 2015 roku. Polska natomiast w 2019 przyjęła Mapę drogową transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, która ma na celu wdrażanie nowego modelu gospodarczego w naszym kraju.

Również w 2019 roku Unia Europejska ogłosiła tzw. Europejski Zielony Ład, który zakłada neutralność klimatyczną wspólnoty do roku 2050. Strategia zawiera szereg planów działań, aktów prawnych i inicjatyw, które mają systematycznie wprowadzać w życie założenia opierające się na gospodarce o obiegu zamkniętym. Jednocześnie UE zakłada, że do 2030 zredukuje emisje gazów cieplarnianych do 55% (przepisy z 2021 roku pod nazwą „Gotowi na 55”).

Przejście z gospodarki linearnej do cyrkularnej otwiera mnóstwo możliwości na wdrażanie nowych inicjatyw, jak i pozwala na rozwój wielu sektorów. Jak czytamy w Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2021 r.: „według niedawnych badań gospodarka o obiegu zamkniętym może zwiększyć PKB UE o dodatkowe 0,5 % i przyczynić się do utworzenia ponad 700 000 nowych miejsc pracy do 2030 r.”

Zobacz także: Rozwijasz firmę? Postaw na łatwe płatności internetowe!

Działanie w gospodarce o obiegu zamkniętym staje się faktem. Unijne akty prawne sprawiają, że dbanie o środowisko przestaje być dobrowolne i staje się koniecznością w życiu codziennym, jak i w ramach prowadzenia biznesu. Zmiany są nieuniknione, dlatego warto jak najwcześniej zacząć wdrażać elementy gospodarki cyrkularnej do swojego przedsiębiorstwa, może to być m.in.:

• Wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii,
• Zamontowanie instalacji, odzyskującej wodę,
• Rezygnacja z plastikowych opakowań do wytwarzanych produktów (jeśli to możliwe, całkowita rezygnacja z opakowań),
• Wytwarzanie zasobów, nadających się do recyklingu,
• Ponowne wprowadzanie zasobów do obiegu, bądź przetwarzanie ich,
• Optymalizacja procesów związanych z logistyką i łańcuchem dostaw,
• Przeniesienie procesów do sieci – wyeliminowanie formy papierowej dokumentów,
• Korzystanie z zasobów gospodarki współdzielenia.

Źródła:

• https://www.europarl.europa.eu/
• https://gozwpraktyce.pl/
• https://odpowiedzialnybiznes.pl/